Kỹ Thuật Nuôi, Tin tức

Phần 2: Ảnh Hưởng Của Việc Thay Thế Bột Cá Bằng Bột Thịt Xương Kết Hợp Bột Tỏi (Allium Sativum) Đến Các Chỉ Số Sinh Học, Thức Ăn, Thành Phần Cơ, Thành Phần Axit Béo Và Axit Amin Của Tôm Thẻ Chân Trắng (Litopenaeus Vannamei)

Kết quả

Thông số tăng trưởng

Bảng 4 trình bày kết quả về chỉ số tăng trưởng và tỷ lệ sống của tôm thẻ chân trắng được cho ăn các khẩu phần khác nhau với MBM và tỏi. Trọng lượng cuối cùng trung bình cao nhất ở nhóm 50% MBM (11,13 g) và cao hơn đáng kể so với các nhóm còn lại (p < 0,05). Không có sự khác biệt đáng kể về FCR, SGR và tỷ lệ sống giữa các nhóm. Tuy nhiên, nhóm 25% MBM có FCR thấp nhất (1,23). Nhìn chung, ở nhóm không có tỏi, hàm lượng SGR và FCR ở nhóm tôm được cho ăn tỏi cao hơn và thấp hơn so với nhóm được cho ăn không có tỏi. Giá trị PER và LER thấp nhất ở nhóm 50% MBM (PER: 1,70; LER: 7,17), cho thấy tác động tiêu cực của MBM đến hiệu quả protein và lipid. Tiêu thụ thực phẩm (FC) ở tôm được cho ăn khẩu phần ăn có bổ sung tỏi cao hơn so với nghiệm thức không có tỏi; và tỏi có thể kích thích sự thèm ăn của tôm thẻ chân trắng.

BẢNG 4. Hiệu suất tăng trưởng của tôm thẻ chân trắng được cho ăn bột thịt xương ở các mức độ khác nhau có bổ sung bột tỏi trong 60 ngày. Các giá trị được biểu thị bằng phương tiện ± độ lệch chuẩn. Các phương tiện không có chữ cái không khác biệt đáng kể. Chữ a và b biểu thị sự khác biệt đáng kể trong nghiệm thức, theo thử nghiệm đa phạm vi của Duncan (p < 0,05)

Lưu ý: Các nghiệm thức khẩu phần với các mức thay thế bột cá (FM) khác nhau bằng bột thịt xương (MBM) có (G) hoặc không có (WG) bột tỏi: 0% MBM (đối chứng không có bột tỏi), 25% MBM và 50% MBM (nghiệm thức không dùng bột tỏi; nghiệm thức WG). 0%MBM+G (đối chứng dùng bột tỏi), 25%MBM+G và 50%MBM+G (nghiệm thức dùng bột tỏi; nghiệm thức G).

Ký hiệu viết tắt: Tăng trọng = (trọng lượng cuối cùng – trọng lượng ban đầu); FCR: hệ số chuyển hóa thức ăn = tổng lượng thức ăn khô ăn vào (g)/tăng trọng ướt (g); SGR: tỷ lệ tăng trưởng cụ thể ( % tăng trọng cơ thể/ngày) = ((Ln trọng lượng cuối cùng _ Ln trọng lượng ban đầu)/(giai đoạn thí nghiệm)) × 100; PER: tỷ lệ hiệu quả sử dụng protein = tăng cân tính bằng g/lượng protein ăn vào tính bằng g; LER: tỷ lệ hiệu quả lipid = tăng cân tính bằng g/lượng lipid ăn vào tính bằng g; FC: mức tiêu thụ thức ăn = mức tiêu thụ thức ăn cho mỗi con tôm; Tỷ lệ sống = (số tôm cuối cùng/số tôm ban đầu) * 100.

Thành phần dinh dưỡng

Bảng 5 tóm tắt kết quả phân tích thành phần cơ thể tôm thẻ chân trắng được cho ăn các khẩu phần khác nhau với MBM và tỏi. Hàm lượng protein và chất béo trong cơ không có sự khác biệt đáng kể giữa các nhóm. Lượng tro cao hơn ở nhóm 0% MBM (5,10%) và 25% MBM (5,81%) so với các nhóm khác (p < 0,05). Lượng tro cao hơn ở nhóm 0% MBM (5,10%) và 25% MBM (5,81%) so với các nhóm khác (p < 0,05). Nói chung, lipid và protein, hai yếu tố quan trọng của thành phần hóa học, không bị ảnh hưởng bởi MBM hoặc việc bổ sung tỏi trong khẩu phần ăn.

BẢNG 5. Hiệu quả của việc thay thế bột cá bằng bột thịt xương và bột tỏi trong phân tích cơ tôm thẻ chân trắng (100% trọng lượng ướt). Các giá trị được biểu thị bằng phương tiện ± độ lệch chuẩn. Các phương tiện không có chữ cái không khác biệt đáng kể. Chữ a và b biểu thị sự khác biệt đáng kể trong nghiệm thức, theo thử nghiệm đa phạm vi của Duncan (p < 0,05)

Lưu ý: Các nghiệm thức khẩu phần với các mức thay thế bột cá (FM) khác nhau bằng bột thịt xương (MBM) có (G) hoặc không có (WG) bột tỏi: 0% MBM (đối chứng không có bột tỏi), 25% MBM và 50% MBM (nghiệm thức không dùng bột tỏi; nghiệm thức WG). 0%MBM+G (đối chứng dùng bột tỏi), 25%MBM+G và 50%MBM+G (nghiệm thức dùng bột tỏi; nghiệm thức G).

Thành phần axit amin

Bảng 2 thể hiện thành phần axit amin của FM, MBM và các khẩu phần thử nghiệm được cho tôm thẻ chân trắng ăn trong 60 ngày (g/100 g). Bảng 2 thể hiện thành phần axit amin của FM, MBM và các khẩu phần thử nghiệm được cho tôm thẻ chân trắng ăn trong 60 ngày (g/100 g). Bảng 6 trình bày kết quả giá trị axit amin của cơ tôm thẻ chân trắng. Hàm lượng TAA không khác biệt đáng kể giữa các nhóm. Về từng axit amin, Arginine trong tôm thẻ chân trắng được cho ăn 50% MBM (7,20) và 50% MBM + G (7,63) thấp hơn so với các nhóm khác (p < 0,05). Tôm được cho ăn 25% MBM có lượng valine (3,99) trong cơ cao hơn so với 50% MBM (2,79) và 50% MBM + G (2,92) (p < 0,05). Tôm thẻ chân trắng được cho ăn 50% MBM + G có giá trị axit aspartic (9,04) cao hơn so với tôm được cho ăn khẩu phần không có tỏi (p < 0,05). Nhóm đối chứng được cho ăn khẩu phần ăn tỏi có TAA cao hơn so với nhóm không có tỏi. Do đó, tôm được cho ăn 50% MBM và nhóm đối chứng có lượng TAA thấp hơn so với các nhóm khác (p < 0,05). Nhìn chung, tỏi có thể cải thiện quá trình chuyển hóa axit amin ở tôm chân trắng và mặc dù khẩu phần ăn 50% MBM+G có TAA (39,92) thấp hơn so với các khẩu phần ăn khác, tôm chân trắng được cho ăn khẩu phần ăn này có giá trị TAA trong cơ cao hơn (78,20).

BẢNG 6. Ảnh hưởng của việc thay thế bột cá bằng bột thịt và xương lên thành phần axit amin của cơ tôm thẻ chân trắng được cho ăn ở các nghiệm thức khác nhau sau 60 ngày (g/100 g). Các giá trị được biểu thị bằng phương tiện ± độ lệch chuẩn của các mẫu ba lần. Các phương tiện không có chữ cái không khác biệt đáng kể. Chữ a và b biểu thị sự khác biệt đáng kể trong nghiệm thức, theo thử nghiệm đa phạm vi của Duncan (p < 0,05)

Lưu ý: Các nghiệm thức khẩu phần với các mức thay thế bột cá (FM) khác nhau bằng bột thịt xương (MBM) có (G) hoặc không có (WG) bột tỏi: 0% MBM (đối chứng không có bột tỏi), 25% MBM và 50% MBM (nghiệm thức không dùng bột tỏi; nghiệm thức WG). 0%MBM+G (đối chứng dùng bột tỏi), 25%MBM+G và 50%MBM+G (nghiệm thức dùng bột tỏi; nghiệm thức G).

Chữ viết tắt: ΣEAA, tổng các axit amin thiết yếu; ΣNEAA, tổng số axit amin không thiết yếu; TAA, tổng số axit amin.

Thành phần axit béo

Bảng 3 trình bày thành phần axit béo của các khẩu phần thử nghiệm. Lượng axit béo không bão hòa đa (PUFA) và tổng axit béo n-3 (Σn3) giảm khi tăng mức MBM trong khẩu phần. Mặt khác, lượng axit béo không bão hòa đa (PUFA) và tổng axit béo n-3 (Σn3) giảm khi tăng mức MBM trong khẩu phần. Bảng 7 tóm tắt kết quả đặc tính axit béo trong cơ của tôm thẻ chân trắng. Lượng axit béo bão hòa (SFA) thấp hơn ở nhóm cho ăn 25% MBM + G (27,90) so với nhóm đối chứng (29,56) và 0% MBM + G (29,97) (p < 0,05). Hàm lượng C18:3n6 trong cơ tôm của nhóm đối chứng (0,72) thấp hơn các nhóm khác (p < 0,05). Hàm lượng DHA (C22:6n-3) khác biệt đáng kể giữa tôm thẻ chân trắng được cho ăn khẩu phần đối chứng và 50% MBM + G. Tuy nhiên, nhóm 50% MBM có hàm lượng DHA thấp hơn (11,52) so với các nhóm khác. PUFA và Σn3 trong cơ tôm thẻ chân trắng được cho ăn 50% MBM (35,86, 21,19) thấp hơn so với 0% MBM + G (39,54, 24,1) (p < 0,05). LC-PUFA cũng tương tự, với nhóm 50% MBM (23,39) thấp hơn so với nhóm đối chứng (p < 0,05). Nhìn chung, cả việc thay thế FM bằng MBM và bổ sung tỏi ảnh hưởng đến PUFA và Σn3 trong cơ.

BẢNG 7. Ảnh hưởng của việc thay thế bột cá bằng bột thịt và xương lên thành phần axit béo của cơ tôm thẻ chân trắng được cho ăn ở các nghiệm thức khác nhau sau 60 ngày (g/100 g). Các giá trị được biểu thị bằng phương tiện ± độ lệch chuẩn của các mẫu ba lần. Các phương tiện không có chữ cái không khác biệt đáng kể. Chữ a và b biểu thị sự khác biệt đáng kể trong nghiệm thức, theo thử nghiệm đa phạm vi của Duncan (p < 0,05)

a Axit béo bão hòa – tổng của tất cả các axit béo không có liên kết đôi; bao gồm 17:0 và 22:0 ngoài các SFA được báo cáo riêng lẻ.

b Axit béo không bão hòa đơn—tổng của tất cả các axit béo có một liên kết đôi; bao gồm 17:1n-7, 22:1n-11 và 22:1n-9 ngoài các MUFA được báo cáo riêng lẻ.

c Axit béo không bão hòa đa—tổng của tất cả các axit béo có ≥2 liên kết đôi; bao gồm 16:2n-4 ngoài các PUFA được báo cáo riêng lẻ.

d Tổng của tất cả các axit béo n-3.

e Axit béo không bão hòa đa chuỗi dài; tổng của tất cả các axit béo C20 và C22 có từ ba liên kết đôi trở lên; bao gồm 20:3(n-6) ngoài các LC-PUFA được báo cáo riêng lẻ khác.

f Tổng của tất cả các axit béo n-6; bao gồm 20:3n-6 ngoài các axit béo n-6 được báo cáo riêng lẻ. Các nghiệm thức khẩu phần với các mức thay thế bột cá (FM) khác nhau bằng bột thịt xương (MBM) bằng (G) hoặc không có (WG) bột tỏi: 0%MBM (đối chứng không có bột tỏi), 25%MBM và 50%MBM (nghiệm thức không có bột tỏi; nghiệm thức WG). 0%MBM+G (đối chứng dùng bột tỏi), 25%MBM+G và 50%MBM+G (nghiệm thức dùng bột tỏi; nghiệm thức G).

Thảo luận

Thông số tăng trưởng

Tôm thẻ chân trắng là một trong những loài tiêu thụ bột cá lớn nhất do nhu cầu cao trong nuôi trồng thủy sản. Việc sử dụng quá nhiều bột cá ảnh hưởng đến sự bền vững của ngành nuôi trồng thủy sản. Do đó, việc tìm kiếm các nguồn protein thay thế là điều cần thiết. Bột MBM là một nguồn protein tiềm năng thay thế cho bột cá trong khẩu phần ăn của tôm thẻ chân trắng. Nhiều nghiên cứu đã được thực hiện để đánh giá hiệu quả của việc thay thế bột cá bằng MBM. Nhiều nghiên cứu đã được thực hiện để đánh giá hiệu quả của việc thay thế bột cá bằng MBM. Nghiên cứu này nhằm mục đích đánh giá mức độ thay thế tối ưu bột cá bằng MBM và ảnh hưởng của việc bổ sung tỏi vào khẩu phần ăn của tôm thẻ chân trắng. Kết quả cho thấy mức độ thay thế tối thiểu bột cá bằng MBM là 25% (340 g/kg FM trong khẩu phần) để duy trì tốc độ tăng trưởng của tôm. Khi bổ sung tỏi vào khẩu phần ăn, mức độ thay thế có thể tăng lên đến 50% (227 g/kg FM trong khẩu phần) mà không ảnh hưởng đến hiệu suất tăng trưởng. Trong một số nghiên cứu này, Tỏi có thể cải thiện khả năng tiêu hóa và hấp thu MBM ở tôm thẻ chân trắng. Chúng tôi không thể phân tích enzyme tiêu hóa ở tôm chân trắng và cần phải nghiên cứu thêm. Một lý do khác cho sự gia tăng hiệu suất tăng trưởng trong nghiên cứu này có thể là do tăng lượng thức ăn ăn vào khi bổ sung tỏi vào khẩu phần ăn, tôm được cho ăn 50% MBM+G có khẩu phần thức ăn được tiêu thụ cao nhất. Việc tăng cường lượng thức ăn sử dụng tỏi ở cá đã được báo cáo rộng rãi (Esmaeili, Kenari, và cộng sự, 2017; Guo và cộng sự, 2012; Talpur & Ikhwanuddin, 2012). Mặc dù mức tăng trọng là khác nhau nhưng FCR trong nghiên cứu này là tương tự giữa các nghiệm thức. Vì vậy, có thể nói rằng hiệu suất tăng trưởng tăng lên là do lượng thức ăn ăn vào tăng lên. Kết quả tương tự cũng được báo cáo ở tôm thẻ chân trắng (Xie và cộng sự, 2018; Ye và cộng sự, 2011).

Trong nghiên cứu này, PER và LER giảm khi tăng hàm lượng MBM trong khẩu phần. Điều này có thể do thiếu hụt axit amin thiết yếu như lysine, methionine và tryptophan trong khẩu phần có hàm lượng MBM cao. PER giảm trong nghiên cứu này có thể là do lý do này ở một mức độ nào đó vì khẩu phần 50% MBM và 50% MBM+G cho thấy sự thiếu hụt threonine, phenylalanine và methionine.

Mặc dù không có sự khác biệt đáng kể về tỷ lệ sống giữa các nhóm, nhưng việc bổ sung tỏi cho tôm thẻ chân trắng có hàm lượng cao hơn. MBM không ảnh hưởng đến tỷ lệ sống sót trong nghiên cứu này, nhưng không nhất quán với những báo cáo về tỷ lệ sống giảm khi thay thế FM bằng MBM (Esmaeili, Abedian Kenari và cộng sự, 2017).

Thành phần cơ thịt tôm

Thành phần hóa học của tôm thẻ chân trắng có thể thay đổi do nhiều yếu tố, bao gồm tuổi, giới tính, kích thước, chất lượng nước, mùa và khu vực địa lý. Tuy nhiên, yếu tố ảnh hưởng chính thường là khẩu phần ăn. Nghiên cứu này đánh giá tác động của việc thay thế bột cá (FM) bằng bột cá men (MBM) và bổ sung tỏi vào khẩu phần ăn đối với thành phần cơ thể của tôm thẻ chân trắng. Kết quả cho thấy hàm lượng protein và lipid không thay đổi đáng kể khi tôm thẻ chân trắng được cho ăn các khẩu phần ăn thử nghiệm khác nhau. Hàm lượng chất béo và tro tăng khi mức độ thay thế FM bằng MBM tăng lên (Bảng 6). Hơn nữa, các nghiên cứu trước đây cho thấy thành phần cơ thể ở động vật thủy sinh không thay đổi khi thay thế FM bằng nguồn protein động vật (Hu và cộng sự, 2008). Hàm lượng tro trong cơ giảm khi tăng mức MBM trong khẩu phần. Khả năng sử dụng protein của MBM có thể khác với FM, dẫn đến sự thay đổi trong thành phần cơ thể. Một lý do khác là hoạt động chống oxy hóa của tỏi có thể bảo vệ protein và lipid khỏi quá trình oxy hóa, giúp ổn định hàm lượng của chúng trong cơ.

Axit amin

Axit amin đóng vai trò then chốt trong việc xây dựng khẩu phần ăn tối ưu cho tôm thẻ chân trắng. Để đáp ứng nhu cầu tăng trưởng và phát triển, khẩu phần cần cung cấp đầy đủ cả axit amin thiết yếu (EAA) và không thiết yếu (NEAA). Tôm thẻ chân trắng được biết đến với khả năng sử dụng axit amin khá hiệu quả. Khi được cho ăn khẩu phần có tỷ lệ bột thịt xương (MBM) cao (50%), tôm không biểu hiện rõ ràng các dấu hiệu thiếu hụt axit amin thiết yếu. Đặc biệt, bổ sung tỏi trong khẩu phần giúp tăng khả năng sử dụng axit amin của tôm. Những con tôm được nuôi bằng khẩu phần chứa 50% MBM và tỏi (MBM+G) cho thấy hàm lượng axit amin tự do trong gan và cơ cao hơn so với nhóm không được bổ sung tỏi. Một lý do có thể giải thích hiện tượng này là do sự oxy hóa của các hợp chất thiol tự do hoặc liên kết trong protein bởi các thành phần lưu huỳnh có trong tỏi và hành (Corzo-Martínez, Corzo & Villamiel, 2007). Methionine, một axit amin thiết yếu và cũng là axit amin giới hạn đầu tiên trong MBM, cần được bổ sung vào khẩu phần có hàm lượng MBM cao để đảm bảo hiệu suất tăng trưởng tối ưu cho tôm. Đặc biệt, với các khẩu phần thay thế MBM ở tỷ lệ cao, việc bổ sung methionine là rất cần thiết để đáp ứng đầy đủ nhu cầu dinh dưỡng. Ngoài ra, các axit amin không thiết yếu cũng đóng vai trò quan trọng trong nhiều chức năng sinh học. Ví dụ, axit aspartic và axit glutamic có hàm lượng cao trong khẩu phần có thể giúp cải thiện tốc độ tăng trưởng của tôm. Mặc dù có báo cáo cho rằng khả năng tiêu hóa axit amin từ MBM ở tôm thẻ chân trắng là tương đối thấp (Liu, Ye, Kong, Wang & Wang, 2013), nhưng nghiên cứu này không đưa ra được bằng chứng cụ thể nào để hỗ trợ cho nhận định đó.

Hồ sơ axit béo trong cơ thể tôm thẻ chân trắng phản ánh rõ rệt thành phần axit béo có trong khẩu phần ăn. Trong nghiên cứu này, việc gia tăng hàm lượng bột thịt xương (MBM) trong khẩu phần đã tác động đến sự thay đổi của hồ sơ axit béo ở tôm. Cụ thể, khi tăng hàm lượng MBM, hàm lượng axit béo omega-3 (Σn-3) và axit béo không bão hòa đa (PUFA) trong cơ tôm có xu hướng giảm nhẹ. Ngược lại, axit béo không bão hòa đơn (MUFA) và axit linoleic (C18:2n-6) lại gia tăng tương ứng. Tôm thẻ chân trắng có khả năng chuyển hóa các axit béo C18 thành các LC-PUFA – là những axit béo không bão hòa đa chuỗi dài có vai trò quan trọng về mặt sinh lý. Tuy nhiên, quá trình tổng hợp PUFA này có thể bị ảnh hưởng bởi sự cạnh tranh giữa axit linoleic (18:2n-6) và axit alpha-linolenic (18:3n-3). Điều này cho thấy tôm thẻ chân trắng có thể sở hữu nhiều con đường sinh học khác nhau để tổng hợp hoặc hấp thu PUFA, không chỉ phụ thuộc vào quá trình chuyển hóa từ axit béo C18. Đặc biệt, hàm lượng Σn-6 ghi nhận trong nghiên cứu này gần như không có sự khác biệt giữa các nhóm tôm, củng cố thêm nhận định rằng tôm có thể sử dụng nhiều cơ chế để duy trì hàm lượng PUFA trong cơ thể, kể cả khi thành phần khẩu phần thay đổi.

Tôm thẻ chân trắng được cho ăn khẩu phần chứa 50% bột thịt (MBM) cho thấy tốc độ tăng trưởng chậm hơn so với những con ăn khẩu phần có tỷ lệ MBM thấp hơn. Nhiều nghiên cứu đã khẳng định rằng các axit béo không bão hòa đóng vai trò quan trọng trong việc tối đa hóa tốc độ tăng trưởng và cải thiện hiệu quả sử dụng thức ăn của tôm thẻ chân trắng. Việc bổ sung tỏi vào khẩu phần ăn có thể giúp cải thiện hiệu suất tăng trưởng ở tôm được nuôi với hàm lượng MBM cao. Ngoài ra, sự tích lũy EPA và DHA trong cơ thể tôm có thể liên quan đến đặc tính chống oxy hóa của tỏi (Chung, 2006), giúp bảo vệ các axit béo Σn3 khỏi bị oxy hóa.

Kết luận

Nghiên cứu này cho thấy tôm thẻ chân trắng có thể tiêu thụ khẩu phần ăn chứa 50% bột thịt (MBM) kết hợp với tỏi (50% MBM + G) mà không làm ảnh hưởng đến tốc độ tăng trưởng, chất lượng cơ thịt, cũng như thành phần axit amin và axit béo. Việc bổ sung tỏi vào khẩu phần không chỉ kích thích tôm ăn nhiều hơn mà còn giúp cải thiện hiệu quả sử dụng protein và axit amin, đồng thời bảo vệ axit béo khỏi bị oxy hóa. Công thức 50% MBM + G được đánh giá là một phương án thay thế tiềm năng cho bột cá trong thức ăn của tôm thẻ chân trắng, góp phần giảm chi phí thức ăn, giảm áp lực khai thác bột cá và hướng đến phát triển nuôi tôm bền vững hơn.

Theo Taghi Tazikeh, Abdolmohammad Abedian Kenari, Mohammad Esmaeili2

Nguồn: https://www.academia.edu/113458263/Effects_of_fish_meal_replacement_by_meat_and_bone_meal_supplemented_with_garlic_i_Allium_sativum_i_powder_on_biological_indices_feeding_muscle_composition_fatty_acid_and_amino_acid_profiles_of_whiteleg_shrimp_i_Litopenaeus_vannamei_i_

Biên dịch: Nguyễn Thị Quyên – Bình Minh Capital

Xem thêm:

BÌNH MINH CAPITAL – HƯỚNG ĐẾN NỀN NÔNG NGHIỆP XANH BỀN VỮNG 

You cannot copy content of this page